Οι ανατροπές - μειώσεις συντάξεων και αυξήσεις ορίων - «αγγίζουν» ακόμη και όσους είχαν υποβάλει από τις αρχές του 2015 αίτηση για να συνταξιοδοτηθούν. Και όλες έχουν στόχο να μειώσουν τη συνταξιοδοτική δαπάνη και τη συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του Ασφαλιστικού ελλείψει... χρημάτων.
Οι αλλαγές για τους ασφαλισμένους
1. Σε όλους όσοι συνταξιοδοτούνται μετά τις 30 Ιουνίου 2015, θα δίδεται η σύνταξη που αναλογεί στις εισφορές οι οποίες έχουν καταβληθεί. Το συγκεκριμένο μέτρο καταργεί τα κατώτατα - εγγυημένα από το κράτος κατώτατα όρια, μειώνει έως 45% τα ποσά των συντάξεων για όσους έχουν 15-20 χρόνια ασφάλισης και χαμηλές αποδοχές και ακυρώνει τους σχεδιασμούς παλαιών ασφαλισμένων που σχεδίαζαν να λάβουν έξτρα εισόδημα με μια δεύτερη σύνταξη 15ετίας. Μετά την συμπλήρωση του 67ου έτους, θα χορηγείται πάντως το πλήρες ποσό της κατώτατης εγγυημένης σύνταξης, ενώ όσοι συνταξιοδοτούνται με 40 έτη ασφάλισης στα 62 θα λαμβάνουν κανονικά το έξτρα εγγυημένο ποσό.
2. Αλλάζει αναδρομικά από το... 2011 ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων -με την πρόβλεψη καταβολής αναλογίας της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερων ποσών σε σχέση με ό,τι ίσχυε έως τώρα -ακόμη και για όσους και όσες έχουν υποβάλει φέτος αίτηση συνταξιοδότησης! Οσοι έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση οποιουδήποτε ταμείου έως τις 31/12/2010 και υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης μετά την 1/1/2015 θα λαμβάνουν δύο τμήματα σύνταξης.
Ένα με βάση τα ποσοστά και τις συντάξιμες αποδοχές ή ασφαλιστικές κατηγορίες που ίσχυαν για τον χρόνο ασφάλισης έως το 2010 και
δεύτερο τμήμα με χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης και αναλογία της βασικής σύνταξης για τον χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2011.
3. Τα προβλεπόμενα μέχρι 30 Ιουνίου 2015 χαμηλότερα από το 62ο και 67ο όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξάνονται κατά έξι μήνες ανά έτος, ξεκινώντας από 1η Ιουλίου 2015, φτάνοντας μέχρι και το έτος 2022 (η σχετική διάταξη αναμένεται την ερχόμενη εβδομάδα στη Βουλή). Σε όσες περιπτώσεις δεν προβλέπεται όριο ηλικίας, η μεταβατική προσθήκη του εξαμήνου ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου 2016 με όριο ηλικίας το 58ο έτος, εφόσον ο ασφαλισμένος βγαίνει στη σύνταξη με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης, ενώ σε κάθε άλλη περίπτωση με όριο ηλικίας το 55ο έτος.
4. Επιπλέον, κατά το χρονικό διάστημα αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, επιβάλλεται μείωση του ποσού σύνταξης κατά 16% μηνιαίως και μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση προβλεπόμενου νέου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης (θα παύει να χορηγείται μειωμένη η σύνταξη όταν συμπληρώνεται το κατά περίπτωση ηλικιακό όριο). Από 1/1/2023 θα ισχύουν ως όρια για πλήρη σύνταξη τα 40 χρόνια ασφάλισης (ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) και το 67ο έτος με 15 έτη (ή 4.500 ημέρες ασφάλισης) και για τη μειωμένη τα 62 με 15 έτη (ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).
Από την αύξηση των ορίων εξαιρούνται: Οι υπαγόμενοι σε καθεστώς βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, καθώς και ασφαλισμένοι απασχολούμενοι σε ορυχεία, λιγνιτωρυχεία και υπόγειες στοές, οι μητέρες παιδιών που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, οι σύζυγοι, γονείς και αδελφοί αναπήρων και οι ασφαλισμένοι ανάπηροι που καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του νόμου 612/77 (τυφλοί, παραπληγικοί κ.α.). Οσοι έχουν θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μέχρι 30 Ιουνίου 2015 (έχουν τον χρόνο ασφάλισης ο οποίος απαιτείται και τα όρια ηλικίας όπου αυτά προβλέπονται).
5. Αυξομειώσεις αναμένονται στο ύψος των εισφορών (μειώσεις σε ΔΕΚΟ, τράπεζες, σύνδεση με το πραγματικό εισόδημα για τους αυτοαπασχολούμενους και αυξήσεις για τους αγρότες). συμπαρασύροντας τις παροχές, περιλαμβανομένων και των εφάπαξ.
Οι αλλαγές για τους συνταξιούχους
1 Αυξάνονται από την 1η Ιουλίου 2015 (από 4% σε 6%) οι εισφορές υγειονομικής περίθαλψης που παρακρατούνται από τις κύριες συντάξεις και επιβάλλεται εισφορά 6% υπέρ υγειονομικής περίθαλψης και στις καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις. Ακόμη και ένας χαμηλοσυνταξιούχος θα χάσει, εμμέσως, πάνω από μια επικουρική σύνταξη.
2 «Ανοικτό» παραμένει το ενδεχόμενο οριζόντιων περικοπών στις επικουρικές αν δεν βρεθούν έως τον Οκτώβριο δημοσιονομικά ισοδύναμα για να μην εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος.
3 Δρομολογείται η κατάργηση του ΕΚΑΣ έως το τέλος του 2019 (νωρίτερα θα περικοπεί από όσους έχουν υψηλότερα εισοδήματα).
Οι αλλαγές στα Ταμεία
Εντάσσονται υποχρεωτικά αναδρομικά από την 1/1/2015 στο ΕΤΕΑ όλα τα επικουρικά ταμεία. «Παγώνει» στα φετινά επίπεδα η κρατική χρηματοδότηση των Ταμείων έως το 2021. Ο περιορισμός αυτός, σε συνδυασμό με την υποχρέωση της κυβέρνησης να βρει δημοσιονομικά ισοδύναμα για την ακύρωση δικαστικών αποφάσεων, δημιουργεί μεγάλες αβεβαιότητες για τη χρηματοδότηση των συντάξεων και σε πολλούς τη βεβαιότητα ότι θα έρθουν και άλλα μέτρα.
Τον Οκτώβριο αποφασίζονται οι ενοποιήσεις όλων των Ταμείων κύριας ασφάλισης και των κανόνων υπολογισμού των συντάξεων για τον χρόνο ασφάλισης έως το 2010 (κάθε Ταμείο έχει δικές του καταστατικές διατάξεις), καταργήσεις κοινωνικών πόρων κ.ά.
Πόσο μειώνονται τα κατώτατα όρια συντάξεων (χορήγηση μόνο του οργανικού ποσού, με βάση τις εισφορές, έως την ηλικία των 67 ετών)
Στο ΤΕΒΕ
Με 15ετία στην 6η ασφαλιστική κατηγορία θα καταβάλλεται σύνταξη 420 ευρώ αντί 640 ευρώ έως σήμερα
Στο ΙΚΑ
Με 4.500 ημέρες ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 700 ευρώ, θα καταβάλλεται σύνταξη 315 ευρώ αντί 486 ευρώ
Με 20 έτη ασφάλισης και 500 ευρώ αποδοχές, η σύνταξη που αναλογεί είναι 297 ευρώ και με αποδοχές 700 ευρώ, 352 ευρώ
Μειώσεις θα γίνουν αντίστοιχα και στα εγγυημένα απο το κράτος ποσά των αναπηρικών και των συντάξεων χηρείας αν δεν υπάρξει αντίθετη πρόβλεψη
Παραδείγματα περιορισμού πρόωρης συνταξιοδότησης
• Ασφαλισμένος με 10.500 ημέρες ασφάλισης το 2011 που θα «έβγαινε» σε ηλικία 58 ετών και φέτος είναι 54 ετών θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί χωρίς πέναλτι (-16% στο ποσό της μηνιαίας σύνταξης) όταν γίνει 60 ετών καθώς το ηλικιακό όριο θα αυξάνεται ως εξής:
Την 1/7/2015 θα ισχύει όριο 58,5
Την 1/7/2016 το όριο θα είναι 59
Την 1/7/2017 στα 59,5
Την 1/7/2018 στα 60
• Ασφαλισμένος που μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και σήμερα είναι 55 ετών δεν θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί χωρίς πέναλτι αν δεν φτάσει σε ηλικία 59 ετών αφού θα αυξάνεται κατά ένα 6μηνο το ηλικιακό όριο που τίθεται από την 1/1/2016 στα 58 και θα διαμορφωθεί ως εξής:
Την 1/1/2016 στα 58
Την 1/1/2017 στα 58,5
Την 1/1/2018 στα 59
Αν «βγει» το 2018 σε ηλικία 58 ετών, θα χάσει το 16% από τη σύνταξη που θα ελάμβανε. Με βάση το σχέδιο που επεξεργάστηκε η κυβέρνηση μόλις γίνει 59 ετών θα αρχίσει να λαμβάνει κανονικά τη σύνταξη χωρίς την περικοπή.
Μείωση από 1/7/2015 κύριων και επικουρικών συντάξεων μετά τις νέες εισφορές για υγειονομική περίθαλψη.
Χαμηλοσυνταξιούχος που λαμβάνει την κατώτατη σύνταξη των 486 ευρώ και επικουρική 236 ευρώ πληρώνει σήμερα εισφορά 4% στην επί της κύριας σύνταξης για ασθένεια (19,45ευρώ). Από την 1η Ιουλίου θα πληρώνει 29,16 ευρώ + 14,16 ευρώ, συνολικά 43,32 ευρώ ή επιπλέον 23,87 ευρώ το μήνα και 286,44 ευρώ το χρόνο.
Μείωση ποσού για νέο (ΑΠΟ 1/1/2015) συνταξιούχο με τη χορήγηση βασικής και αναλογικής σύνταξης
Ασφαλισμένος με 35ετία και μισθό 1.500 ευρώ έως το 2010 και 1.100 ευρώ από 2011-2015, θα λάβει μεικτή σύνταξη 1.030 ευρώ αντί 1.069 ευρώ που θα ήταν αν υπολογιζόταν με βάση όσα ίσχυαν πριν από τη ψήφιση του πολυνομοσχεδίου.
Ποιες κατηγορίες ασφαλισμένων δεν επηρεάζονται από την κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων
Οι κατηγορίες ασφαλισμένων που δεν επηρεάζονται από τις προωθούμενες ανατροπές στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις είναι:
Όσοι και όσες έχουν θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μέχρι 30 Ιουνίου 2015. Η σχετική διάταξη προβλέπει ότι «θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μέχρι 30 Ιουνίου 2015 λόγω ικανοποίησης των προϋποθέσεων του χρόνου ασφάλισης ο οποίος απαιτείται και των ορίων ηλικίας (όπου αυτά προβλέπονται) δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε». Θεμελιωμένο δικαίωμα υφίσταται όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας (όπου αυτό προβλέπεται) που απαιτούνται για τη συνταξιοδότησή του. Το θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος.Οι υπαγόμενοι σε καθεστώς βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων καθώς και ασφαλισμένοι απασχολούμενοι σε ορυχεία, λιγνιτωρυχεία και υπόγειες στοές.Οι μητέρες παιδιών που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία.Οι σύζυγοι, γονείς και αδελφοί αναπήρων.Οι ασφαλισμένοι ανάπηροι που καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του Νόμου 612/77.Σύμφωνα με την προωθούμενη διάταξη, από 1ης Ιανουαρίου 2023 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ώστε ο ασφαλισμένος να πάρει σύνταξη διαμορφώνονται ως εξής:
Για πλήρη σύνταξη γήρατος χρειάζεται για οποιαδήποτε κατηγορία ασφαλισμένων η συμπλήρωση του 62ου έτους με 40 χρόνια ασφαλιστικού βίου (ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) και το 67ο έτος με 15 έτη (ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).Για μειωμένη σύνταξη γήρατος, για όλους τους ασφαλισμένους χρειάζεται η συμπλήρωση του 62ου έτους ηλικίας με 15 έτη (ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).Τα προβλεπόμενα μέχρι 30 Ιουνίου 2015 χαμηλότερα από τα παραπάνω όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα προσαρμοστούν σταδιακά και, συγκεκριμένα, θα αυξηθούν κατά 6 μήνες ανά έτος, ξεκινώντας από 1η Ιουλίου 2015 φτάνοντας μέχρι και το 2022.
